آب مروارید چیست؟
آب مروارید یعنی کدر شدن عدسی چشم و فرد مبتلا به آب مروارید همه چیز را مات و کدر میبیند. به کدر شدن عدسی چشم ”کاتاراکت” گفته می شود (وظیفه این عدسی شکستن نور و کمک به بهتر دیده شدن تصاویر است). البته میزان کدورت و شکل آن در افراد مختلف، متفاوت است و اگر کدورت از مرکز عصبی دور باشد، ممکن است فرد هرگز متوجه وجود کاتاراکت نشود.
آب مروارید باعث تاری دید، از بین رفتن قابلیت تشخیص رنگ ها و ایجاد مشکلاتی حین رانندگی میشود. آب مروارید سن مشخصی ندارد و میتواند در تمام افراد در تمام سنین ایجاد شود اما در افراد بالای 60 سال شایع تر است.
علل بروز آب مروارید
- شایع ترین نوع آب مروارید در نتیجه افزایش سن اتفاق می افتد
- سابقه خانوادگی کاتاراکت (علل ارثی)
- بیماری های سیستمیک مانند دیابت
- سابقه اصابت ضربه به چشم
- قرار گرفتن طولانی و بدون محافظ (عینک) در معرض نور خورشید یا اشعه
- جراحی های قبلی چشمی
- مصرف سیگار
- استفاده دراز مدت از برخی داروها مانند کورتون
- علل ناشناخته
دکتر افشین تاج دینی، جراح و متخصص بیماری های چشم در کرج
نیاز به مشاوره تخصصی در حوزه چشم پزشکی دارید؟
علایم آب مروارید چیست؟
- تار شدن دید بدون وجود درد
- حساسیت به نور
- دید نامناسب در شب
- دوربینی در یک چشم
- احتیاج به نور بیشتر برای مطالعه
- محو و زرد شدن رنگ ها
پیشرفت آب مروارید
سرعت پیشرفت آب مروارید از فردی به فرد دیگر و در یک فرد، از چشمی به چشم دیگر متفاوت است. شایع ترین نوع کاتاراکت که در نتیجه افزایش سن اتفاق می افتد، تدریجی بوده و طی سال ها پیشرفت میکند .به طور کلی پیش بینی سیر آن امکان پذیر نمی باشد.
درمان آب مروارید
اگر دید بیمار فقط کمی تار شده باشد نیازی به درمان کاتاراکت ندارد و تغییرات کوچکی در شماره عینک، می تواند تا مدتی این مشکل را برطرف کند. به این نکته مهم دقت کنید که هیچ قطره چشمی، ورزش، دارو یا عینک خاصی وجود ندارد تا باعث درمان یا مانع از تشکیل کاتاراکت شود و تنها راه درمان قطعی، جراحی است.
درمان آب مروارید با جراحی کاتاراکت همان عمل آب مروارید امکان پذیر است که تحت بیهوشی موضعی و بدون هیچ دردی انجام میشود. این جراحی که طی آن لنز داخل چشمی از طریق برش لیزری بسیار کوچکی در حاشیه قرنیه در چشم جایگذاری میشود به طور معمول تنها 10_15 دقیقه طول میکشد.
این جراحی زمانی انجام می شود که لنز طبیعی چشم کدر شود و شفافیت خود را از دست دهد که این حالت عدسی شبیه یک پنجره مه گرفته یا زرد است .البته میزان کدورت و شکل ان در افراد مختلف ،متفاوت است و اگر کدورت از مرکز عدسی دور باشد ، ممکن است فرد هرگز متوجه وجود کاتاراک نشود. طی جراحی کاتاراکت لنز کدر شده برداشته و با یک لنز مصنوعی که میتواند نمره دید نزدیک و دور شما را تصحیح کند، جایگزین میشود.
زمان مناسب برای عمل آب مروارید
جراحی زمانی باید انجام شود که آب مروارید باعث کاهش دید و اختلال در انجام فعالیت های روزانه شده باشد. این باور عمومی که کاتاراکت باید “برسد” تا تحت عمل جراحی قرار گیرد و یا باور دیگری که می گوید کاتاراکت به محض تشخیص باید جراحی شود ،هیچکدام صحیح نیستند اگر دید بیمار فقط کمی تار شده باشد نیازی به درمان کاتاراکت ندارد و تغییرات کوچکی در شماره عینک،می تواند تا مدتی این مشکل را برطرف کند.
لزوم انجام عمل جراحی، بر اساس شرایط بیمار تعیین می شود. در واقع بیمار باید تشخیص دهد که:
- آیا از عهده انجام وظایف روزانه خود به خوبی برمی اید یا نه؟
- آیا هنوز می تواند با احساس امنیت رانندگی کند و یا به راحتی مطالعه کرده و تلوزیون تماشا کند؟
- آیا دید او اجازه می دهد که فعالیتهایی مانند اشپزی، خرید، باغبانی و یا مصرف داروهای خود را بدون مشکل انجام دهد؟
با بررسی موارد بالا توسط بیمار و چشم پزشک، زمان مناسب جراحی تعیین می شود.
مراحل جراحی آب مروارید چشم
1- مرحله قبل از جراحی
برای اینکه مشخص شود آب مروارید چشم نیاز به عمل دارد، چشم پزشک یک معاینه دقیق و کامل از چشم شما به عمل می آورد. قبل از جراحی، چشم پزشک با انجام بیومتری و سونوگرافی شماره دقیق لنز داخل چشمی را محاسبه می کند. در مورد ادامه روند داروهایی که مصرف می کنید، با چشم پزشک مشورت کنید و با یک همراه (جهت رانندگی) به محل جراحی بروید.
2- روز جراحی
معمولا جراحی بصورت سرپایی انجام می شود که ممکن است در مراکز جراحی محدود و یا در بیمارستان انجام شود. بسته به سات جراحی ممکن است از شما خواسته شود که صبحانه میل نکنید. وقتی به مرکز جراحی می رسید:
- در ابتدا برای شما قطره زیخته می شود
- ممکن است برای راحتی شما، آرامبخش نیز تجویز شود.
- پوست اطراف چشم به دقت تمیز می شود
- پارچه استریل روی سر شما را می پوشاند
- با بی حسی موضعی و یا قطره بی حسی، چشم شما بی حس می شود: شما نور و حرکات را می بینید ولی نمی توانید کارهایی که در هنگام جراحی روی می دهد را مشاهده کنید
- چشم پزشک در زیر میکروسکوپ بر روی قرنیه شما برش کوچکی ایجاد می کند
- در بیشتر جراحی های مدرن: عدسی توسط امواج اولتراسوند، خرد شده و به قطعات کوچکتر شکسته شده و از چشم خارج می شود.
- پرده و غشاء عقبی عدسی در جای خود باقی گذاشته می شود
- یک لنز آکریلیک یا پلاستیکی به جای عدسی کدر شده (که خارج کرده ایم)، داخل چشم گذاشته می شود.
- انجام این جراحی بدون بخیه صورت گرفته و بلافاصله بعد از جراحی، چشم پزشک محافظ (شیلد) بر روی چشم شما قرار می دهد
- س از اندک زمانی ماندن در کلینیک، شما می توانید راهی منزل شوید.
3- مرحله بعد از جراحی
بعدازظهر روز عمل یا فردای آن روز، پانسمان چشم شما توسط چشم پزشک در مطب باز می شود. شما باید:
- قطره های چشمی را طبق دستور مصرف کنید
- چشم خود را محکم نمالیده و فشار ندهید
- بدون اجازه چشم پزشک، ورزش های سنگین را شروع نکنید
- برای زمان شروع رانندگی با پزشک خود مشورت کنید
- شیلد(محافظ) را تا زمانی که پزشکتان توصیه کرده، استفاده کنید
- بسیاری از کارهای روزمره را می توانید انجام دهید و از هر داروی مسکنی می توانید استفاده کنید.
توصیه های دکتر افشین تاج دینی را درباره استفاده از شیلد بشنوید:
روش جراحی آب مروارید
در جراحی آب مروارید لنز کدر شده توسط جراح از چشم خارج و لنز مصنوعی جایگزین آن می شود. این کار به صورت معمول به دو روش فیکو کاتاراکت که با چاقوی مخصوص و امواج اولتراسوند که به اشتباه لیزر خوانده می شود و روش بسیار پیشرفته فمتوکاتاراکت انجام می گردد.مراحل عمل در دو روش فوق در زیر امده است:
1- عمل جراحی فیکو کاتاراکت
- برش قرنیه با استفاده از چاقوی مخصوص زیر میکروسکوپ انجام می شود.
- جراح به صورت دستی با ایجاد یک دریچه دایره ای شکل وارد کپسول عدسی (لایه محافظ عدسی) می شود.
- از امواج فرا صوت(اولترا سوند) برای خرد کردن عدسی مبتلا به اب مروارید استفاده می شود.مهارت و تجربه جراح بسیار اهمیت دارد.
- ذرات خرد شده عدسی مبتلا به اب مروارید به وسیله یک ابزار فرا صوت و یک لوله مکش،خارج می شود.
- لنز مصنوعی از طریق برش ایجاد شده داخل چشم قرار داده می شود.
- از نشت مایع داخل چشمی از محل برش بوسیله تزریق مایع و ندرتا بخیه در ضخامت قرنیه جلوگیری می گردد.
2- عمل جراحی فمتو کاتاراکت
- برش بسیار دقیق با استفاده از لیزر فمتوسکند انجام می شود.
- نور لیزر به مدت ۱۰تا۲۰ ثانیه بر روی کپسول عدسی (لایه محافظ عدسی) تابانده می شود و برش دایره ای شکل ایجاد می کند.
- با تابش دقیق لیزر ،عدسی به چند تکه تقسیم می شود.استفاده از تابش لیزر برای درمان اب مروارید از اسیب به سایر بافت های قرنیه پیشگیری میکند.
- ذرات خرد شده عدسی مبتلا به اب مروارید به وسیله یک ابزار فرا صوت و یک لوله مکش ،خارج می شود.
- لنز مصنوعی از طریق برش ایجاد شده داخل چشم قرار داده می شود.
- محل برش بدون هیچ گونه اقدامی کاملا بسته می شود و بلافاصله ترمیم می گردد.
مزایای فمتو کاتاراکت
- سرعت و دقت در عمل جراحی افزایش می یابد.
- حصول نتیجه مطلوب بیشتر است.
- اصلاح استیگماتیسم همزمان با عمل جراحی فراهم می گردد.
- احتمال عفونت و عوارض حین عمل کمتر می باشد.
عوارض بعد از عمل جراحی کاتاراکت
در صورت بروز هر یک از علایم زیر بعد از عمل جراحی ،لازم است بلافاصله با چشم پزشک تماس بگیرید:
- درد شدیدی که با ضد دردهای معمولی(مسکن ها) بهبود نیابد.
- کاهش دید یا از دست دادن دید
- تهوع، استفراغ و سرفه های شدید
- تورم و قرمزی شدید پلک و چشم
عوارض آب مروارید نادر هستند،اما این عوارض بسیار جدی هستند:
- عفونت
- خونریزی
- ورم ماکولا (بخش مرکزی شبکیه)
- جدا شدگی پرده شبکیه
بعضی از بیماران ممکن است به میزان بینایی مطلوب خود نرسند.خوب است بدانید سایر مسایل چشمی مانند دژنرسانس ماکولای ناشی از افزایش سن، آب سیاه (گلوکوم) و یا رتینوپاتی دیابتی، ممکن است بعد از عمل جراحی باعث محدودیت در دید شوند. با این وجود، عمل جراحی آب مروارید ارزشمند بوده و باعث بهبود دید بیمار شده و وضعیت چشم و بینایی بیمار را بهتر می کند.
7 روش سامورایی برای جلوگیری از آب مروارید
- رژیم غذایی حاوی سبزیجات
- عینک آفتابی
- ترک سیگار
- ترک الکل
- کنترل قند
- معاینه دوره ای چشم پزشکی
- کنترل مصرف داروهای خانواده کورتون
آیا بعد از عمل آب مروارید باز هم باید عینک بزنیم؟
اغلب لنزهای داخل چشمی موجود در مراکز جراحی از نوع تک کانونی هستند. این بدان معنی است که کاشت لنز فقط می تواند دوربینی یا فقط نزدیک بینی را اصلاح کند و نه هر دو را. این لنزها همچنین مشکل آستیگماتیسم از قبل موجود در چشم شما را اصلاح نمی کنند.
اگر چشم شما آستیگماتیسم قابل توجهی از قبل داشته باشد، پس از عمل جراحی آب مروارید ، برای دور و نزدیک به عینک نیاز خواهید داشت.
راه حل چیست؟ عدسیهای جدید و پیشرفته (مانند توریک، چند کانونی) وجود دارند که میتوانند دید دور و نزدیک و همچنین آستیگماتیسم را اصلاح کنند و عملکرد لنز طبیعی را منعکس کنند. انتخاب بیمار و بحث در مورد انتظارات بیمار هنگام انتخاب یک لنز داخل چشمی درجه یک از اهمیت بالایی برخوردار است.
در زمان مشاوره، ما لیستی از مزایا و معایب داشتن یک لنز داخل چشمی درجه یک در مقایسه با یک لنز داخل چشمی مونوفوکال را بررسی می کنیم و در مورد آنچه ممکن است بعد از جراحی انتظار داشته باشید صحبت خواهیم کرد. بسیار مهم است که لنز صحیح را انتخاب کنید زیرا “تعویض لنز” به جراحی بیشتری نیاز دارد و در صورت امکان به دلیل خطر جراحی باید از آن اجتناب شود.
باورهای غلط در مورد آب مروارید
- آب مروارید یک پرده در جلوی چشم است.
- آب مرواریددر نتیجه استفاده زیاد از چشم ایجاد می شود.
- آب مروارید میتواند از یک چشم به چشم دیگر منتقل شود.
- آب مروارید یکی از علل برگشت ناپذیر
سوالات متداول درباره آب مروارید
1- آیا لیزیک ،لازک یا فمتولیزیک ،تاثیری در احتمال ابتلا به آب مروارید در آینده دارند؟ خیر. انجام روش های لیزیک ،لازک یا فمتولیزیک ،کوچکترین تاثیری در ریسک ابتلا به آب مروارید در آینده ندارند. لازم به ذکر است که جراحی های لیزری بر روی بافت قرنیه انجام می شود، در حالی که آب مروارید کدر شدن عدسی چشم است.
2- آیا عمل آب مروارید باعث بهبود دید می شود؟ میزان موفقیت در عمل جراحی کاتاراکت عالی است و در اکثر بیماران در صورت عدم وجود بیماری های چشمی دیگر محدود کننده بینایی ،دید بهبود می یابد.
3- آیا پس از جراحی آب مروارید باید عینک بزنم؟اگر چشم شما آستیگماتیسم قابل توجهی از قبل داشته باشد، پس از عمل جراحی آب مروارید ، برای دور و نزدیک به عینک نیاز خواهید داشت
